Litouwse orgelbouw: uniek erfgoed in Oost-Europa. Deel 1: Het ontstaan van de laatbarokke orgelbouwschool in Vilnius: meester Gerhardt Arendt Zelle en zijn kring

Het onderzoek naar de geschiedenis van de Litouwse orgelbouw uit de barok was tot ver in de twintigste eeuw schaars en gebrekkig. De florerende, laatbarokke orgelbouwschool te Vilnius, die bestond van circa 1740 tot 1850, was belangrijk voor de Europese orgelbouwtraditie. Zij vertegenwoordigde de unieke en onafhankelijke orgelbouwstijl van Litouwen en naburige gebieden (Wit-Rusland, Letland en Polen), die voorheen tot het groothertogdom Litouwen behoorden. De orgels die tijdens het bijna honderdjarige bestaan van de school zijn gebouwd, werden gekenmerkt door laatbarokke elementen en een stilistische verbouwing van een volledig barokorgel (d.w.z. een barokinstrument met een barok front) tot een combinatie van een barok­instrument en een klassieke front. In het eerste deel van deze tweeluik gaat de auteur in op het ontstaan van de laatbarokke orgelbouwschool in Vilnius. Daarbij worden orgelbouwmeester Gerhardt Arendt Zelle en zijn kring belicht.

• 

  Orgel van de St.-Paul-St.-Petruskerk van Vilnius, toegeschreven aan Michael Zelle Foto: Juozapas Čechavičius, circa 1885. Collectie Vilnius University Library

• 

  Onbekende bouwer, kerk van Berzgale, Letland, jaren dertig/veertig, mogelijk toe te schrijven aan de orgelbouwwerkplaats van Georg Sigismund Caspari