Orgel midden in de stad. Een historie van het Rotterdamse Doelen-orgel, 1968-2018. Deel 1

Het Flentrop-orgel in concertgebouw de Doelen in Rotterdam werd in 1968 ingewijd, meer dan 50 jaar geleden. Het was de bedoeling het grootste en duurste orgel van Rotterdam en Nederland te bouwen. Dat lukte niet, maar het leverde wel een atypisch concertzaalorgel op. Anders dan de meeste zaalorgels heeft het eerder een neobarok dan een symfonisch karakter. Terwijl het was gericht op samenspel met het moderne symfonieorkest, zit de organist met zijn rug naar de dirigent en het orkest. De vraag hoe het orgel dan wel gebruikt is, levert een tweeledig antwoord op. In de 50 jaar geschiedenis van het Doelen-orgel waren er namelijk twee organisten aan verbonden: Arie J. Keijzer vanaf het begin tot aan 1989 en Geert Bierling van 1997 tot op heden. Zij vulden de orgelprogrammering in de Doelen op heel verschillende manieren in. Keijzer was thuis in het klankconcept van het Doelen-orgel en wist het op de kaart te zetten met uitvoeringen van het ijzeren, klassieke orgelrepertoire. Bierling richtte zich daarentegen op het uitvoeren van niet-originele orgelwerken en een improvisatorische benadering van barokmuziek. Reden te meer om hun Doelenprogrammering tussen 1968 en 2018 in kaart te brengen. In dit eerste deel van het onderzoek wordt ingegaan op de geschiedenis en karakteristieken van de Doelen en het Flentrop-orgel, op de benoeming van Keijzer als Doelen-organist en zijn integrale uitvoering van de orgelwerken van Johann Sebastian Bach in de jaren zeventig.

• 

  Arie Keijzer, orgel De Doelen, december 1967. Foto: Stadsarchief Rotterdam

• 

  De Doelen te Rotterdam rond 1970. Foto: Stadsarchief Rotterdam