Middentoonstemming in het Nederland van de achttiende eeuw. Een uitstervend fenomeen

Er wordt vaak aangenomen dat veel orgels in Nederland tot ver in de achttiende eeuw in middentoonstemming gestemd waren. De auteur vindt het onterecht dat iedereen meegaat in die veronderstelling, waar eigenlijk geen feitelijke gronden voor zijn.

Dat componisten in de zeventiende en soms nog in de achttiende eeuw bewust schreven voor een middentoonstemming, is zonneklaar. Toch vonden velen vooral in de achttiende eeuw de middentoonstemming te ouderwets, te beperkt. De overgeleverde muziek in Duitsland en Nederland bewijst dit. Musici, ook organisten, wilden steeds meer in alle toonaarden, ‘per omnos tonos’, kunnen spelen en componeren. Ook moesten ze kunnen transponeren uit psalmboeken waarin de melodie soms te hoog genoteerd was.

In Duitsland en ook in de Nederlanden zijn orgels omgestemd. Tevens verschenen er veel composities die onuitvoerbaar zijn in de 14-komma middentoonstemming.