Franse orgelmuziek in de negentiende eeuw – een essay

Joris Verdin

Franse orgelmuziek in de negentiende eeuw – een essay Het ORGEL 113 (2017), nr. 4, 28-39 [samenvatting]

De negentiende eeuw heeft vele gezichten. Dat is natuurlijk omdat er ontzettend veel veranderd is tussen het begin van het Consulaat (1799) en het begin van de Eerste Wereldoorlog, tussen het Concordaat van 1801 en de scheiding van kerk en staat in 1905, tussen Napoleon en Aristide Briand. De orgelmuziek staat daar niet geheel los van. In dit essay worden enkele algemeen gangbare ideeën over ‘de’ negentiende eeuw getoetst aan bronnen uit de betreffende tijd. Een aantal standaardwerken is in de loop van de twintigste eeuw uit het gezichtsveld verdwenen, men is er te gemakkelijk van uitgegaan dat het voorgehouden beeld van ‘de’ negentiende eeuw met een uniforme werkelijkheid overeenkwam. Het is in deze context merkwaardig dat de kritische geest die de uitvoering van de ‘oude’ muziek begeleidde, in de vorige eeuw niet van toepassing was op het repertoire dat in het jaar 2000 even ver verwijderd was als de muziek van Bach anno 1900. Dit artikel behandelt enkele aspecten die elk op zich een invloed kunnen hebben op appreciatie en uitvoering van een repertoire dat binnen het muzikale spectrum van de twintigste eeuw een zekere inkleuring gekregen heeft. De auteur heeft zich volledig gericht op authentieke bronnen, zonder daarbij volledig te willen zijn, maar met de zekerheid dat deze niet beïnvloed zijn door apocriefe opvattingen. Deze capita selecta zal geplaatst binnen het oeuvre van de drie spilfiguren Lefébure-Wely, César Franck en Charles-Marie Widor. Het resultaat is een essay waarin tegengestelde standpunten uit de betreffende periode ons huidig beeld van deze muziek kunnen bijstellen.

César Franck

Léfure-Wely

Charles-Marie Widor