De restauratie van het orgel in de St.-Maartenskerk te Hallum

door Sietze de Vries | Het ORGEL | Jaargang 112 | (2016) | Nummer 2

 

Sietze de Vries De restauratie van het orgel in de St.-Maartenskerk te Hallum
Het ORGEL 112 (2016), nr. 2, 10-15 [samenvatting]

In 1811 levert Albertus van Gruisen een nieuwe orgel aan de St.-Maartenskerk in Hallum (Friesland). Het instrument telde 22 stemmen verdeeld over Hoofdwerk en Rugpositief. Het front bevat nog volop kenmerken van Hinsz-fronten, maar er zijn ook verschillen, zoals het labium-verloop in de tussen- en zijvelden. In 1871 vindt er een belangrijke ombouw van het orgel plaats, uitgevoerd door Willem Hardorff. Tot de werkzaamheden behoorde dat het instrument een vrij pedaal met vier stemmen kreeg en dat de vier spaanbalgen werden vervangen door een magazijnbalg. Aan het begin van de twintigste eeuw voerden de firma Van Dam en Bakker & Timmenga wijzigingen door, waarbij o.a. de samenstelling van de vulstemmen werd gewijzigd en enkele stemmen werden vervangen.
Al met al ontstond er een amorf geheel, dat in de tweede helft van de twintigste eeuw in toenemende mate gebreken ging vertonen. In zijn rapport uit 1983 stelde Jan Jongepier dan ook: “Het instrument komt pas maximaal tot zijn recht, als alle onderdelen met elkaar in samenhang en harmonie verkeren.” Dat was dan ook het uitgangspunt van de restauratie, die in 2014 door de firma Bakker & Timmenga voltooid werd.
Uit de bespreking van deze restauratie wordt de conclusie getrokken dat het restauratiewerk van Bakker & Timmenga tot in de details van een grote liefde voor het vak getuigd. Er wordt integer omgegaan met het historisch materiaal, terwijl reparaties en reconstructies in stijl worden uitgevoerd.

Foto’s Jan Smelik