Sechs Choräle von verschiedener Art’. Deel 2: De aan de orgelkoralen ten grondslag liggende teksten (BWV 645, 650, 646)

Albert Clement

Sechs Choräle von verschiedener Art’. Deel 2: De aan de orgelkoralen ten grondslag liggende teksten (BWV 645, 650, 646) Het ORGEL 110 (2014), nr. 1, 4-13 [samenvatting]

Om Bachs mogelijke bedoelingen met de Schübler Choräle daadwerkelijk te kunnen begrijpen, is het essentieel dat men zich bewust is van de praktische en creatieve wijze waarop liederen in Bachs tijd werden gebruikt. In deel 2 van het drieluik over Bachs ‘Schübler Choräle’ wordt daarom nader ingegaan op de koraaltekten die ten grondslag liggen aan BWV 645, 650 en 646. De verzameling Schübler Choräle wordt geopend met ‘Wachet auf, ruft uns die Stimme’ (BWV 645) en afgesloten met ‘Kömmst du nun, Jesu’ (BWV 650). De laatste bewerking uit de cyclus gaf Bach een andere titel mee dan de tekst van het desbetreffende deel uit de cantate. Bestudering van de teksten leidt tot de conclusie dat het duidelijk eschatologische motieven geweest moeten zijn die Bach ertoe hebben bewogen, BWV 650 het huidige opschrift te geven en deze koraalbewerking daarmee, samen met BWV 645, een raamfunctie in zijn verzameling van de zes werken te verlenen. Beide composities refereren aan het ingaan in de eeuwigheid; Bach zal het komen van Christus in deze context dan ook in eschatologische zin hebben begrepen en bedoeld.
Boven BWV 646 heeft Bach twee liedtitels genoteerd: ‘Wo soll ich fliehen hin’ en ‘Auf meinen lieben Gott’. Beide koralen zijn verbonden met eschatologische thema’s in het algemeen en met ‘sterven en eeuwigheid’ in het bijzonder.

Christoph Wolle