Nederlands grootste Ibach-orgel herboren. Het hoofdorgel van de St.-Gertrudiskerk te Bergen op Zoom. Deel 2

door Peter van Dijk (m.m.v. Cor Ardesch) | Het ORGEL | Jaargang 109 | (2013) | Nummer 3

 

Peter van Dijk (m.m.v. Cor Ardesch) Nederlands grootste Ibach-orgel herboren. Het hoofdorgel van de St.-Gertrudiskerk te Bergen op Zoom. Deel 2
Het ORGEL 109 (2013), nr. 3, 4-13 [samenvatting]

 

Zie ook deel 01 van dit artikel

In september 2011 werd het Ibach-orgel (1864) in de St.-Gertrudiskerk te Bergen op Zoom na restauratie/reconstructie door Verschueren Orgelbouw (Heythuysen) weer in gebruik genomen. Het orgel was in de loop van zijn geschiedenis zodanig ingrijpend verbouwd dat het oorspronkelijke concept, behalve in het front, nauwelijks meer herkenbaar was. De zeer nauwgezette reconstructie, waarbij Jan Jongepier en Rogér van Dijk als adviseurs betrokken waren, betekent niets anders dan een opzienbarend eerherstel van dit unieke instrument.
In het eerste deel van het tweedelige artikel wordt een klankimpressie gegeven worden door Cor Ardesch. Vervolgens geeft Peter van Dijk een beschrijving van de geschiedenis van het orgel tot aan de laatste restauratie. Dit wordt ingebed in een globaal overzicht van de ontwikkelingen in de negentiende-eeuwse orgelbouw op het rooms-katholieke erf.
In het tweede deel wordt de recente restauratie beschreven. Omdat andere mogelijkheden niet bevredigend werden bevonden, werd gekozen voor de minst eenvoudige optie, namelijk het reconstrueren van het oorspronkelijke orgel. Deze optie kende echter de meeste complicaties, onder meer omdat de technische aanleg grotendeels verloren was gegaan en er van niet alle te reconstrueren registers nog Ibach-voorbeelden voorhanden waren. Maar het was tevens een zeer ‘uitdagende’ optie, ook al omdat van het imposante orgel-oeuvre van de firma Ibach slechts weinig – zelfs geen enkel ander driemanuaals orgel – bewaard is gebleven. De reconstructie van het Ibach-orgel, die onder advies van Jan Jongepier en Rogér van Dijk plaatsvond, kan als zeer geslaagd beschouwd worden. Het reconstrueerde instrument is niet alleen belangrijke verrijking van het Nederlandse orgellandschap, maar van Europese orgelbezit.