Orgelbouwnieuws: Groningen, Nieuwe Kerk

Het ORGEL | Jaargang 105 | (2009) |
Groningen, Nieuwe Kerk
[Orgelbouwnieuws uit NotaBene  2009-12 december]

In 1831 leverde Johan Wilhelmus Timpe een groot nieuw orgel voor deNieuwe Kerk in zijn vestigingsplaats Groningen.
Het frontontwerp wasopmerkelijk genoeg van de hand van Petrus van Oeckelen en dateerdevan 1828.
De bouw van het orgel werd na een openbare aanbestedingevenwel niet aan Van Oeckelen gegund. Later werkte hij echter regelmatigaan het instrument.
Vanaf het einde van de negentiende eeuw tot in deTweede Wereldoorlog was het onderhoud in handen van de orgelmakersDoornbos. Zij voerden wijzigingen door in de dispositie en vervingen heren der pijpwerk. De verandering van de lichte kleur van de kas in eendonkere betekende in 1924 een belangrijke verandering.
Bij de restauratiedoor Ernst Leeflang in 1980 werden de dispositiewijzigingen ongedaangemaakt.
De firma Marcussen (Denemarken) vernieuwde in 1989 detongwerken van het Hoofdwerk en het Pedaal.
In de jaren negentig voerdeMense Ruiter herstelwerkzaamheden uit en bracht de winddruk naar deoriginele hoogte.
In de afgelopen twee jaar werkte deze orgelmaker opnieuw aan het instrument.
Onder regie van adviseur Stef Tuinstra voerden de werknemersvan Mense Ruiter groot onderhoud uit dat het karakter van een intensievedeelrestauratie kreeg.
Om de grote verzakkingen aan de constructie teherstellen moest het grootste deel van het orgel worden gedemonteerd.
Bij het technisch herstel kon men in de meeste gevallen het oude materiaalopnieuw gebruiken. De constructie van de orgelkas, de windladen ende speelmechanieken zijn waar nodig in passende stijl versterkt en gestabiliseerd.
Het orgel kent een zeer lage ligging van de handklavieren. Devloer bij de claviatuur is nu lager gelegd, zodat er voor langere organisteneen betere zit ontstaat.
Alle bewegende delen in de mechaniek zijn weergoed lopend gemaakt. De klavieren en de koppelingen zijn afgeregeld ophun oorspronkelijke diepgang.
Het orgel is daardoor preciezer en lichter tebespelen.
Het gehele pijpwerk is technisch waar nodig hersteld. De kleurvan de kas is gehandhaafd en bijgewerkt.
Op vrijdag 6 november 2009 was de officiële ingebruikneming, ’s avondsgevolgd door een concert door de organisten Jelte Hulzebos en Stef Tuinstra.
Op de zondag erna besteedde de kerkelijke gemeente aandacht aanhet herstelde instrument.

Bronnen:
Persbericht;
Het Historische Orgel in Nederland 1819-1840 (Amsterdam2001) 262-265