Orgelbouwnieuws: Hengelo, Basiliek van de H.-Lambertus
Het ORGEL | Jaargang 105 | (2009) | Nummer 2| Hengelo, Basiliek van de H.-Lambertus [Orgelbouwnieuws uit NotaBene 2009-02 februari] |
Het eerste orgel voor de Lambertusbasiliek in Hengelo was een instrument van de gebroeders Gradussen uit Winssen, gebouwd in 1907.
Dit orgel had eenentwintig registers, verdeeld twee klavieren en pedaal.
In 1943 ontstond in samenspraak met de Jos Vermeulen in Alkmaar een concept voor een nieuw te bouwen elektro-pneumatisch orgel met zevenenvijftig registers, verdeeld over vier klavieren en pedaal. Na de oorlog besloot men echter een kleiner orgel te plaatsen. De parochie verkocht het instrument van Gradussen aan de St.-Nicolaaskerk in Utrecht, waar het inmiddels ook weer vervangen is door een orgel van Maarschalkerweerd.
Het Vermeulen-orgel kwam tot stand onder advies van Flor Peeters (Mechelen, België) en P.J. de Bruijn en werd op 28 mei 1949 plechtig ingewijd, waarna Alphons Gaalman en Flor Peeters een concert verzorgden.
Nadat in de zomer van 2002 een ingrijpende restauratie van de kerk was afgerond, kon men het orgel aanpakken. Dat gebeurde vanaf het voorjaar van 2007 door orgelmaker Adema uit Hillegom. Naast herstel van de balgen, windladen en pijpwerk was de belangrijkste ingreep de uitbreiding van het instrument met een vierde klavier, het Reciet Expressief. Voor de nieuwe registers werd uit Haarlem afkomstig pijpwerk van de firma Adema-Schreurs uit 1960 hergebruikt, met enige aanvullingen van nieuw materiaal. De speeltafel is door de Duitse firma Laukhuff gedigitaliseerd.
Daarbij werden setzer-combinaties aangebracht en een rol voor het generaal crescendo. Op 4 november 2008 wijdde bisschop Eijk het instrument en verzorgden de organist van de kerk, Louis ten Vregelaar, samen met zijn Poolse collega Thomas Nowak een inwijdingsconcert.
Dispositie:
| Groot Orgel (I, C-g3) | Positief Expressief (II, C-g3) | Reciet Expressief (III, C-g3) | Echo (IV, C-g3) | Pedaal (C-g1) |
| Prestant 16 | Quintadeen 16 | Bourdon 16 (1960) | Salicionaal 8 | Resultantbas 32 |
| Viola Major D 16 (2008) | Holfluit 8 | Prestant 8 (1960) | Quintadeen 8 | Prestant 16 |
| Prestant 8 | Viola di Gamba 8 (2008) | Fluit Harmoniek 8 (2008) | Prestant 4 | Subbas 16 |
| Fluit Harmoniek 8 | Vox Coelestis 8 | Salicionaal 8 (1960) | Blokfluit 4 | Zacht Gedekt 16 |
| Bourdon 8 | Prestant 4 | Holpijp 8 (1960) | Roerquint 2 2/3 | Openbas 8 |
| Prestant 4 | Dwarsfluit 4 | Fluit Octaviant 4 (1960) | Gemshoorn 2 | Fluitbas 8 |
| Roerfluit 4 | Nasard 2 2/3 | Viola 4 (2008) | Superquint 1 1/3 | Gedekt 8 |
| Quint 2 2/3 | Flageolet 2 | Piccolo Harmoniek 2 (1960/2008) | Nachthoorn 1 | Koraalbas 4 |
| Octaaf 2 | Terts 1 3/5 | Basson 16 (1960/2008) | Scherp 3 st. | Ruischpijp 3 st. |
| Cornet D 5 st. | Cymbel 3 st. | Trompet Harmoniek 8 (1960) | Kromhoorn 8 | Bazuin 16 |
| Mixtuur 3-4 st. | Dulciaan 16 | Basson-Hobo 8 (2008) | Trombone 8 | |
| Trompet 8 | Trompet 8 | Klaroen Harmoniek 4 (2008) | ||
| Schalmey 4 |
Werktuiglijke registers
koppelingen: I+II, I+III, I+IV, I+II sub, I+II super, I+ III sub, I+III super, I+IV sub, I+IV super, II+III, II+IV, II+ III sub,
II+III super, II+IV sub, II+IV super, II+II sub, II+II super, III+IV, III+IV sup, III+IV super, III+III sub, III+III super,
IV+IV sub, IV+IV super, Ped+I, Ped+II, Ped+III, Ped+IV, Ped+I super, Ped+II super, Ped+III super, Ped+IV super
Tremolo Positief Expressief
Tremolo Reciet Expressief
Setzercombinaties
Bron: Ademas Kerkorgelbouw, Hillegom