Drie restauraties van Pels & Van Leeuwen
door Cees van der Poel | Het ORGEL | Jaargang 105 | (2009) | Nummer 4
Cees van der Poel | Drie restauraties van Pels & Van Leeuwen Het ORGEL 105 (2009), nr. 4, 30-47 [samenvatting] |
De orgelmakerij Pels & Van Leeuwen uit ’s-Hertogenbosch voltooide in 2008/2009 een aantal restauraties van bijzondere, negentiende-eeuwse instrumenten. In dit artikel worden drie gerestaureerde orgels besproken. Hermanus Knipscheer II bouwde in 1849 een orgel in de Hervormde Kerk te Zandvoort en hield dat in onderhoud tot 1866. Daarna namen Adrianus van Ingen en zijn zoon Karel Pieter (vanaf 1908) die taak over. In 1951/52 voerde orgelmaker Willem van Leeuwen een restauratie uit, waarbij hij het instrument voorzag van het zogenaamde VEKA-systeem. Ook in de dispositie werden wijzigingen aangebracht. De recente restauratie door Pels en Van Leeuwen, waarbij Aart Bergwerff als adviseur namens de Orgelcommissie van de Nederlandse Hervormde Kerk optrad, werd begin 2008 voltooid.
Het orgel in de St.-Matthiaskerk te Oploo heeft een complexe geschiedenis achter de rug. Vermoedelijk is het instrument oorspronkelijk voor een klooster gebouwd door Johan Daniel Nolting. Dat het orgel mogelijk door Nolting gebouwd vermoedt men op grond van overeenkomsten tussen het Oploose front en het Nolting-orgel in de Hervormde Kerk van Gendringen. In 1803 kwam het orgel terecht in de Magdalenenkirche te Sonsbeck (D). Begin jaren zestig van de negentiende eeuw werd het orgel aangekocht voor de St.-Matthias te Oploo. In 1931 en 1968 wijzigde de firma Gebr. Vermeulen uit Weert het instrument ingrijpend. Bij de recente restauratie is gekozen voor een reconstructie van het orgel waarbij de Nolting-orgels uit kerken van Gendringen en Zeddam model stonden.
Het Pereboom & Leijser-orgel in de Onze-Lieve-Vrouwe-Tenhemelopneming te Apeldoorn werd in 1897 gebouwd voor de kruisbasiliek O.-L.-V.-Ontvangen te Groningen. In 1957 werd het orgel aangekocht voor de Pius X-kerk te Tilburg. Toen de Tilburgse parochie in 1997 haar deuren sloot, werd het orgel gekocht door Pels & Van Leeuwen, die het in 2007/2008 in de Apeldoornse kerk O.-L.-V.-Tenhemelopneming plaatste. Adviseur hierbij was Jos Laus namens de KKOR.
Foto’s Hervormde Kerk te Zandvoort (Foto’s Jan Smelik)
Foto’s St.-Matthiaskerk te Oploo (Foto’s Jan Smelik)
Foto’s Onze-Lieve-Vrouwe-Tenhemelopneming te Apeldoorn (Foto’s Jan Smelik)