Met het oor waarneembare voetstappen Gods. De protestantse theoloog Oepke Noordmans en het orgel

Jan Dirk Wassenaar

Met het oor waarneembare voetstappen Gods. De protestantse theoloog Oepke Noordmans en het orgel Het ORGEL 105 (2009), nr. 1, 38-43 [samenvatting]

Met het oor waarneembare voetstappen Gods. De protestantse theoloog Oepke Noordmans en het orgel
Van jongsaf aan was Oepke Noordmans (1871-1956), die wel de ‘geniaalste reformatorische theoloog van Nederland’ genoemd is, vertrouwd met het orgel. In zijn ouderlijk huis – en later in de pastorie van Noordmans – stond een orgel, waaraan de orgelbouwer als ‘toegift’ drie grote 16-voets pijpen had toegevoegd. Toen Noordmans predikant was, gebruikte hij in een preek deze orgelpijpen als beeld voor de trits ‘geloof, hoop en liefde’ uit 1 Korintiërs 13.
Het orgel speelde een rol in de discussie over liturgie die aan het begin van de twintigste eeuw gevoerd werd en waarin Noordmans een hoofdrol speelde als opponent van Gerardus van der Leeuw. Enerzijds onderkende Noordmans de waarde van het orgel als liturgisch instrument. Na het horen van een Bach-orgelwerk in de Grote Kerk te Arnhem schreef hij: “Ik heb in mijn leven niets gehoord wat mij zo de sensatie gaf van met het oor waarneembare voetstappen Gods.”
Anderzijds moest volgens Noordmans in de kerkdienst de ‘dienst des Woords’ (preek) centraal blijven staan. Hij vond het niet terecht wanneer men van de organist een soort ‘evangelieverkondiger’ naast de predikant zou maken.

Het huis-orgel van Oepke Noordmans.