Orgelbouwnieuws: IJsselmuiden, De Hoeksteen
Het ORGEL | Jaargang 104 | (2008) | Nummer 4
| IJsselmuiden, De Hoeksteen [Orgelbouwnieuws uit de ORGELkrant 2008-04 April] |
Foto’s: Jan Smelik
De Hervormde Deelgemeente in IJsselmuiden/Grafhorst ontstond in 1989.Aanvankelijk kerkte men in een noodgebouw dat voorzien was van eenelektronisch imitatie-orgel. Dit instrument verhuisde in 1993 mee naarde nieuw gebouwde kerk De Hoeksteen en werd in 1995 nog ingeruild vooreen ander exemplaar.
In juni 2003 nam de kerkenraad het besluit een pijporgel aan teschaffen en stelde deze een orgelcommissie in. In eerste instantieprobeerde men een geschikt tweedehands instrument te vinden. Dat lukteniet maar in de verkennende gesprekken met verscheidene orgelmakerskwam de firma Kaat & Tijhuis uit Kampen met een plan voor debouwvan een nieuw instrument.
Begin november 2004 werd besloten dit plan te realiseren. De gemeentenam Jan Zwanepol in de arm als adviseur. Van meet af aan stond vast dathet nieuwe instrument een romantische inborst zou hebben.
Om kosten te besparen werd gebruikgemaakt van bestaand pijpwerk uit hetorgel van de voormalige St.-Josephkerk in Arnhem, dat orgelmakerVerschueren in 1948 had gebouwd. Ook werd de windmotor van dit orgelbenut. Verder werd uit eigen opslag pijpwerk van het Pels-orgel van deeveneens voormalige Jozefkerk in Zwolle verwerkt en een oude contrabasuit de voormalige Zuiderkerk in Apeldoorn. Een deel van het pijpwerk isnieuw, alle overige niet genoemde delen van het instrument zijneveneens nieuw gebouwd.
In de kerkzaal was geen andere mogelijkheid dan het instrument op debegane grond op te stellen. De orgelkas bevat in het midden dehoofdwerkladen en aan weerskanten daarvan de pedaalladen. Achter dewand waartegen het orgel staat, bevindt zich een garderobe en daarboveneen ruimte die benut is voor de windvoorziening en het Zwelwerk.Orgelkas en speeltafel zijn van massief eiken.
De speeltafel staat vrij, de organist zit met de rug naar het orgel. Deebben registerknoppen zijn in terrassen aangebracht ter weerszijden vande handklavieren. De bakstukken zijn van ebben, de toetsen zijn vaneiken, de ondertoetsen belegd met been en de boventoetsen met ebben.Voor de bediening van de crescendokast van het Zwelwerk is in despeeltafel een basculetrede aangebracht. De
windvoorziening bestaat uit een magazijnbalg en drie regulateurs, voorieder werk één. Het orgel heeft twee sleepladen(C- enCis-lade) voor ieder werk, toets- en registermechaniek zijn mechanisch.
Het orgel is in gebruik genomen op 30 november 2007.
Dispositie:
(P=Pels, V=Verschueren)
| Hoofdwerk | (I, C-g3) |
| Bourdon 16’ | P, hoeden voorzien van nieuwe bovenplatenen enge roeren. |
| Prestant 8’ | nieuw, 75% tin, deels in het front. |
| Salicionaal 8’ | V, C-H gecombineerd met c-h van de Bourdon16’. |
| Cornet 5 st. vanaf a | samenstelling: a 8 4 2 2/3 2 1 3/5 |
| Roerfluit 8’ | V, C-H grenen, vervolg metaal. |
| Octaaf 4’ | V |
| Speelfluit 4’ | V, C-H nieuw, vervolg omgewerkteSpitsgamba 8’. |
| Quint 3’ | V, afkomstig van oude Prestant8’, aangevuld met bestaand pijpwerk. |
| Octaaf 2’ | P, was Doublette 2’. |
| Mixtuur4-5 st. | V, gewijzigd samenstelling: C 2 1 1/3 1 2/3 cis 2 2/3 2 1 1/31 2/3 cis1 4 2 2/3 2 1 1/3 1 cis2 5 1/3 4 2 2/3 2 1 1/3 cis3 8 5 1/3 42 2/3 2 |
| Trompet 8’ | nieuw, Franse constructie en kelen. |
| Tremulant | |
| Zwelwerk | (II,C-g3) |
| Baarpijp 8’ | nieuw, metaal. |
| Bourdon 8’ | V, C-H grenen, vervolg metaal, was Holpijp8’. |
| Viola di Gamba 8’ | V, C-H nieuw met rolbaarden, vervolg oudeCéleste nu voorzien van tinnen freins. |
| Vox Céleste 8’ | vanaf c, nieuw. |
| Salicet 4’ | V, was Prestant 4’. |
| Fluit Harmoniek 4’ | V, overblazend vanaf f. |
| Nasard 3’ | V, was Baarpijp 8, aangevuld met nieuwepijpen. |
| Nachthoorn 2’ | V, was Doublette 2, pijpwerk opgeschovenen aangevuld. |
| Terts 1 3/5’ | V, afkomstig uit een Tertiaan, pijpwerkopgeschoven en aangevuld. |
| Flageolet 1’ | V, afkomstig uit een Tertiaan, pijpwerkopgeschoven en aangevuld. |
| Hobo 8’ | nieuw, Franse constructie en kelen. |
| Tremulant | |
| Pedaal | (C-f1) |
| Contrabas 16’ | grenen, uit voorraad. |
| Subbas 16’ | grenen, uit voorraad. |
| Octaaf 8’ | nieuw, 75% tin, deels in het front. |
| Gedekt 8’ | grenen, uit voorraad. |
| Octaaf 4’ | V, was Prestant 8’ (manuaal II). |
| Bazuin 16’ | nieuw, stevels grenen, koppen tin, Fransekelen, beleerd, grenen bekers van volledige lengte. |
Werktuiglijkeregisters
Hoofdwerk-Zwelwerk
Pedaal-Hoofdwerk
Pedaal-Zwelwerk
Bronnen:
Henk en BertJan van de Weerd, Een nieuw orgel voor de Hoeksteen,IJsselmuiden 2007 (Brochure bij de ingebruikname van het orgel); Kaat& Tijhuis Orgelmakers
