Orgelbouwnieuws: Bergen (Noorwegen), Nesttun Grave Kapell

Foto’s: Orgelmakerij Steendam

Van het orgel dat nu in de Nesttun Grave Kapell in Bergen (Noorwegen)staat opgesteld, is de oudste geschiedenis nauwelijks ontrafeld.
Bij de restauratie in 1984 zijn twee jaartallen gevonden, die aangevendat het instrument omstreeks 1820 ontstaan moet zijn. Het is onbekendwaar het orgel toen stond. Uit de factuur van windlade en pijpwerk enhet frontontwerp kan worden geconcludeerd dat het om een zuidelijkinstrument gaat.
J.J. van den Bijlaardt plaatste het orgel waarschijnlijk rond 1890 inde Gereformeerde Hofpleinkerk in Middelburg.
De firma A.S.J. Dekker leverde in 1930 een nieuw instrument aan degereformeerden en nam het oude orgel in.
Een jaar later stelde Dekker het op in de Gereformeerde Kerk van Vianenmet toevoeging van een Viola di Gamba 8’ en een Prestant8’ (bas).
Negentien jaar later werd het orgel opnieuw overgeplaatst, nu naar deRehobothkerk in Krimpen aan den IJssel. Daarbij werd het quasionderpositieffront verwijderd en verruilde men de Trompet 8’voor een Mixtuur.
In 1984 volgde een restauratie door Hendriksen & Reitsma. Hetonderste deel van het front werd gerecontrueerd en het hele front werdvoorzien van nieuwe frontpijpen. Ook de claviatuur werd vernieuwd. Doorde windlade opnieuw in te delen, de Viola di Gamba uit 1931 en deMixtuur van Van Vulpen te verwijderen, een Nazart 3’,Fourniture en Basson/Hautbois toe te voegen, ontstond een nieuwedispositie. Het orgel heeft een gecombineerde windlade voor de beidemanualen met dubbele ventielkast. De magazijnbalg ligt onderin de kas.
Rond de eeuwwisseling werd de Rehobothkerk afgebroken en een nieuwgebouw met dezelfde naam gerealiseerd. In de nieuwe kerk plaatsteorgelmaker Sicco Steendam in 2002 een orgel afkomstig van deGereformeerde Gemeente van Tholen.
Zes jaar lag het instrument uit de oude kerk bij Steendam opgeslagen,totdat een nieuwe bestemming werd gevonden in de Nesttun Grave Kapellin Bergen (Noorwegen).
Daar werd het in februari 2006 geplaatst door Steendam en zijnmedewerkers onder advies van Kristen Øgaard.
De kas en windlade werden gerestaureerd.
De frontpijpen uit 1984 zijn gehandhaafd, het binnenpijpwerk van dePrestant is vernieuwd.
Een deel van de oude binnenpijpen van de Prestant is gebruikt in denieuwe Nasart, die verder aangevuld werd met nieuw pijpwerk.
Voorts is op het eerste manuaal de Fourniture verdwenen, evenals deBasson die vervangen werd door een Vox Humana.
Op het tweede manuaal is de Gambe 8’ vervangen door een anderregister met dezelfde naam.
Tevens werd een nieuwe, niet overblazende achtvoets Flûtetravers D geplaatst ten koste van de Bourdon 16’. Detremulant keerde niet terug.

Dispositie:

klavierkoppel
ventiel
toonhoogte: a1= 440 Hz
winddruk: 68 mm wk
stemming: evenredig zwevend

Bronnen:
Het Historische Orgel in Nederland 1819-1840 (Amsterdam 2001) 134-136; 
Orgelmakerij Steendam