Bach-orgels in Ansbach en Dordrecht

Henk Verhoef

Bach-orgels in Ansbach en Dordrecht Het ORGEL 104 (2008), nr. 5, 22-37 [samenvatting]

In 2007 werden kort na elkaar twee orgels opgeleverd die zich beide tooien met de titel ‘Bach-orgel’. In de St.-Gumbertuskerk van Ansbach (D) reconstrueerde de firma Reil uit Heerde het orgel van Johann Christoph Wiegleb uit 1738. In de kas van het Wiegleb-instrument bouwde de firma Steinmeyer in 1879 en 1961 een nieuw instrument.
In 2004 werd besloten een reconstructie te maken van het Wiegleb-orgel. De opdracht werd gegund aan Reil Orgelmakerij uit Heerde. Adviseur bij de reconstructie was Christoph Reinhold Morath. Bij deze reconstructie kon men beschikken over diverse archiefgegevens en over achttien registers uit het orgel dat Wiegleb in 1736 had gebouwd voor Bad Windsheim, Ook bood de bewaardgebleven originele Wiegleb-kas veel nuttige informatie over het oorspronkelijke instrument.
De Grote Kerk van Dordrecht kreeg een nieuw orgel in stijl van Gottfried Silbermann, gebouwd door Verschueren Orgelbouw. Het concept van het orgel is geïnspireerd op de Silbermann-orgels in de Dom van Freiberg en de Dresdener Hofkirche, maar er moesten ook compromissen gesloten worden. Zo werd het Dordtse orgel voorzien van een groot bezet pedaal, hetgeen Silbermann bij een orgel van deze grootte zeker niet gebouwd zou hebben.
Dat er recent twee nieuwe instrumenten het predicaat ‘Bach-orgel’ gekregen hebben, blaast nieuw leven in de discussie over de vraag wat het ideale orgeltype was van Johann Sebastian Bach.

Foto’s Ansbach: Cees van der Poel

Foto’s Dordrecht: Jan Smelik