“Ten voorzang op het hemelwerk”. De eerste orgelplaatsingen in protestantse dorpskerken op Zuid-Beveland (Zeeland)

G.J. Lepoeter

“Ten voorzang op het hemelwerk”. De eerste orgelplaatsingen in protestantse dorpskerken op Zuid-Beveland (Zeeland) Het ORGEL 104 (2008), nr. 2, 28-39 [samenvatting]

De komst van een nieuwe Nederlandse psalmberijming in 1773 leidde op Zuid-Beveland, een regio in de Nederlandse provincie Zeeland, ertoe dat diverse dorpskerken voor het eerst een orgel kregen ter begeleiding van de gemeentezang. De kerk van Baarland was in 1786 de eerste kerk waar dit gebeurde. Later volgden meer gemeenten, waaronder Kloetinge en Nisse. Daarbij waren contacten en naijver tussen de ter plaatse toonaangevende patriciërs van doorslaggevende betekenis. Dat vooraanstaande personen ook de plaatsing van een orgel konden tegenhouden, blijkt uit de situatie te Wemeldinge, waar de rijke en invloedrijke Maria Coomans testamentair bepaald had dat de armlastige kerk alleen haar geld zou erven wanneer er geen orgel van gekocht zou worden.

Wemeldinge, Hervormde kerk Foto: M. de Goffau (1982)

Baarland, Hervormde kerk Foto: Instituut voor Liturgiewetenchap Groningen