De liturgische functie van Buxtehudes orgelwerken

Peter van Dijk

De liturgische functie van Buxtehudes orgelwerken HetORGEL 104 (2008), nr. 1, xx-xx [samenvatting]

Veel organisten in grote Noord-Duitse stadskerken improviseerden in dediensten, maar ten behoeve van niet-improviserende orgenisten werdencomposities ook op schrift gesteld. Er is weinig met zekerheid tezeggen over de relatie tussen Buxtehudes improvisaties en zijnuitgeschreven composities. Dat Buxtehudes orgelwerken (mede) voorliturgisch gebruik bedoeld zijn, is vrijwel onomstreden. Er bestaatechter onenigheid over de vraag hoe de composities binnen de liturgiegebruikt zijn. Op basis van gegevens uit kerkorden en twee orden vandienst uit Hamburg 1607 en Danzig 1705 kan vermoed worden datniet-koraalgebonden muziek als postludia van de dienst gebruikt is. Hetis de vraag of Buxtehudes koraalbewerkingen functioneerden alsvoorspelen; ze kunnen ook als orgelverzen in een alternatim-praktijkgefungeerd hebben. De grote koraalfantasieën kunnnen geklonkenhebben tussen de evangelielezing en de preek. Ook zouden ze gebruiktkunnen zijn als musica sub communione, maar de aan de composities tengrondslag liggende koralen zijn zelden specifiek communieliederen. Erbestaat geen bron waaruit blijkt dat de koraalfantasieën in deAbendmusiken gespeeld zijn.