Orgelbouwnieuws: Hoorn, Noorderkerk
Het ORGEL | Jaargang 103 | (2007) |
Hoorn, Noorderkerk [Orgelbouwnieuws uit de ORGELkrant 2007-12 December] |
Zie ook naschrift
De kas van het orgel dat in de Noorderkerk in Hoorn staat opgesteld,dateert van het einde van de 17de eeuw. Als maker geldt Peter Weidtmansr..
Het werd aangetroffen op het voormalig internaat ‘DeHeibloem’ in Heythuysen en in 1971 door orgelmakerVerschueren in Hoorn geplaatst.
Voor het binnenwerk werd gebruik gemaakt van een lade (19de eeuws),pijpwerk en claviatuur afkomstig uit de Hervormde kerk in Capelle aanden IJssel.
Daarvoor bevond het zich in de rooms-katholieke kerk vanRothem.
De factuur van het materiaal vertoont overeenkomsten met werkvan Thomas Weidtman, een andere telg uit het orgelmakersgeslacht.
De frontpijpen werden nieuw gemaakt. In de zomer van 2006 is het orgelschoongemaakt en geherintoneerd door Flentrop Orgelbouw uitZaandam.
Het instrument werd bij die gelegenheid ook overgeplaatst van denoorderzijbeuk naar de koorzijde van het zuidertransept, waar hetminder negatieve invloeden te verduren heeft van de verwarming.
Hetpedaal werd uitgebreid met een in- en uitschakelbare zelfstandigepedaalstem (Bourdon 16), die geplaatst is op een aparte lade achter dekas.
Het pedaal is permanent aangehangen aan het manuaal.
Dispositie:
Manuaal (C-f3)
Montre 8
Bourdon 8
Flûte travers 8 D
Prestant 4
Flûte 4
Nasard 3
Doublette 2
Mixture III
Trompette B/D 8
Pedaal (C-c1)
Bourdon 16
Bronnen:
Het Historische Orgel in Nederland(1479-1725), Amsterdam 1997, 279-280;
Gerrit van der Velden
Naschrift door G.M.I. Quaedvlieg in de Orgelkrant van januari 2008:
In De Orgelkrant van december 2007 werd bericht over het orgel in deNoorderkerk te Hoorn. Er werd onder meer in gemeld dat het binnenwerkvan het huidige orgel zich in Rothem bevond voordat het terecht kwam inde Hervormde Kerk te Capelle aan den IJssel.
Naar aanleiding hiervan ontving de redactie een interessante reactie encorrectie van G.M.I. Quaedvlieg uit Maastricht, die zij hier graagdoorgeeft. Hij vond in het kerkelijke archief van de parochie Rothem(bij Meersen) een brief van M. Pereboom & Zn. d.d. maart 1929 metde volgende inhoud:
“Naar aanleiding van onspersoonlijk onderhoud ben ik zoo vrij u het volgende aan te bieden. Hetcompleete kerkorgel, staande in de kerk te St. Pieter geplaatst in Uwekerk en gestemt voor de somme van honderd vijf en zeventig gulden.”
De heer Quaedvlieg schrijft naar aanleiding van deze passage:
Bedoeld orgel was in het bezit gekomen van Pereboom toen deze in 1929een nieuw orgel plaatste in de kerk van St. Pieter, een nabijMaastricht gelegen leefgemeenschap, welke sedert 1920 deel van dezestad uitmaakt. In de kerk aldaar werd in 1843 “eenen nieuwen orgel” geplaatst; blijkens het notitieboek (‘calepin’) van de toenmalige koster/schoolmeester was dit orgel “veerdiggekomen op den 25 september 1843. Zij hadden zeeker 3 maanden daarvoorgewerkt. Zij waaren 16 uren hier vandaan, 10 uren agter Aken; zijwaaren met hun drijen; hunnen naam was Schauten.”
Deze uit Jüchen (D) afkomstige orgelbouwers plaatsten in hetzelfdejaar ook een nieuw orgel in de aan de overzijde van de Maas gelegenkerk van Heugem (thans ook gemeente Maastricht) en in 1844 in de kerkvan Sint-Geertuid (thans gemeente Margraten). Het orgel te Sint-Pieterwerd in 1869 hersteld door Meisenberg (Nuth), terwijl Pereboom &Leijser (Maastricht) in 1882 een nieuwe ‘Trompette’plaatsten en in 1902 de beide blaasbalgen vernieuwd werden doorNöhren (Roermond). Vanaf 1912 was Pereboom belast met hetonderhoud.
Het orgel wordt ook vermeld in de verzameling“Orgelbeschrijvingen: van G.H. Broekhuyzen sr. (P-20). In 1942werd het orgel verkocht aan de firma Spiering en door deze geplaatst inde Hervormde Kerk van Capelle aan den IJssel en kwam nadien in Hoornterecht.