Charles-Marie Philbert en het Adema-orgel in de Amsterdamse St.-Jacobsgesticht

Victor Timmer & Ton van Eck

Charles-Marie Philbert en het Adema-orgel in de Amsterdamse St.-Jacobsgesticht Het ORGEL 103 (2007), nr. 5, 4-18 [samenvatting]

De Franse diplomaat Charles-Marie Philbert heeft zich tijdens zijn verblijf in Nederland (1849-1878 en 1880-1887) gemanifesteerd: als koordirigent,
componist, orgelbouwer, orgelexaminator en als orgeladviseur. Vooral in die laatstste hoedanigheid was hij in ons land een voorvechter van het op Franse leest geschoeide symphonische orgel à la Cavaillé-Coll. Het meest bekend in die rol werd hij door zijn aandeel in de bouw van het orgel in de
Amsterdamse Mozes en Aäronkerk door Gebroeders Adema (1871/1887). Deze orgelmakers namen veel van zijn ideëen blijvend over. Philbert heeft ook op de bouw van het Adema-orgel in het Amsterdamse St.-Jacobsgesticht (II/12, 1876) als adviseur een groot stempel gedrukt. Mede dankzij de inhoud van enkele uitvoerige brieven van zijn hand kan worden geconstateerd dat het uiteindelijke ontwerp voor een zeer belangrijk deel is gemodelleerd naar zijn ideëen, welke deels in de lijn zijn van Aristide Cavaillé-Coll, maar ook deels eigen wegen bewandelen.

Het Adema-orgel (1876) in de vroegere kapel (tegenwoordig toneelzaal) van “Sint Jacob” (situatie zomer 2004) Foto: Koos Schippers