Een vol en harmonieus geluid (Restauraties van firma Adema belicht en beluisterd)
door Rogér van Dijk & Cees van der Poel | Het ORGEL | Jaargang 103 | (2007) | Nummer 1
Rogér van Dijk & Cees van der Poel | ![]() |
Een vol en harmonieus geluid (Restauraties van firma Adema belicht en beluisterd) Het ORGEL 103 (2007), nr. 1, xx-xx [samenvatting] |
Op 16 september 2006 presenteerde de fa. Adema’s Kerkorgelbouw (Hillegom) haar jubileumboek ter gelegenheid van haar 150-jarig bestaan. Het bedrijf werd in 1855 opgericht in Leeuwarden en is momenteel Nederlands oudste orgelmakerij. In 1868 werd een filiaal gesticht in Amsterdam. Deze tak van het bedrijf is het bekendst geworden en bouwde o.a. de orgels van de Mozes en Aäronkerk in Amsterdam en de kathedrale St.-Bavo in Haarlem. Sinds 2002 wordt het bedrijf geleid door Ronald van Baekel onder wiens leiding het orgel in de St.-Jansbasiliek in Laren (NH) tot stand kwam en de drie restauraties die in dit artikel worden belicht.
Het orgel on de St.-Werenfridus in Workum werd in 1885 door de Amsterdamse Adema’s gebouwd in twee aparte kassen. Het instrument onderging geen veranderingen en is na de restauratie van 2004, samen met kerk en interieur een zeer gaaf geconserveerd voorbeeld van de katholieke emancipatie van de 19e eeuw.
Het orgel in de St.-Jozefkathedraal in Groningen werd in 1906 gebouwd door Michaël Maarschalkerweerd met pneumatische tractuur volgens het systeem-Weigle. De veranderingen van rond 1950 werden bij de restauratie van 2005 ongedaan gemaakt. Het front werd gereconstrueerd door toevoeging van een sinds 1942 ontbrekend middendeel zodat orgelkassen nu weer verbonden zijn.
De gebr. Gradussen bouwden in 1890 voor de Arnhemse St.-Martinuskerk een tweeklaviers instrument met vrij pedaal. In 1950 werd de dispositie gewijzigd en overbodig pijpwerk in het orgel opgeslagen. Het was mogelijk om in 2006 hiermee de oorspronkelijke dispositie te herstellen. Daarmee werd een restauratieperiode van 12 jaar afgerond
Foto’s Maarschalkerweerd-orgel in de St.-Jozefkathedraal te Groningen. Foto’s: Jan Smelik
Foto’s van Gradussen-orgel in de St.-Martinuskerk te Arnhem Foto’s: Cees van der Poel
Foto orgel in de St.-Werenfriduskerk te Workum. Foto: Cees van der Poel