Orgelbouwnieuws: Schoonhoven, Sint-Bartholomeuskerk

Het ORGEL | Jaargang 102 | (2006) | Nummer 7
Schoonhoven, Sint-Bartholomeuskerk
[Orgelbouwnieuws uit de ORGELkrant 2006-07 juli/augustus]

De medewerkers van Orgelmakerij Gebr. Van Vulpen voltooiden een deelrestauratie van het orgel in de Rooms-katholieke Sint- Bartholomeuskerk te Schoonhoven. Het instrument werd in 1784 vermoedelijk door Johannes Josephus Mitterreither gebouwd, maar de oorspronkelijke locatie ervan is vooralsnog onbekend.
Getuige een aantekening in de windlade werkte in 1842 de Amsterdamse orgelmaker J. van Nieuwkerk aan het instrument, maar over de aard van de toen uitgevoerde werkzaamheden is tot nu toe niets bekend.

Manuaal (C-d3)
Bourdon 8
Prestant D 8
Prestant B/D 4
Fluit B/D 4
Roerquint B/D 3
Octaaf 2
Aangehangen pedaal (C-g)
Winddruk: 70 mm.wk.
Toonhoogte: a1 = 440 Hz bij 15°C.
Temperatuur: evenredig zwevend

Vermoedelijk werd het orgel in 1873 naar de toen voltooide Roomskatholieke kerk van Schoonhoven overgebracht. In 1973 volgde een algehele restauratie door de firma Adema-Schreurs. Daarbij werd onder meer de oorspronkelijke beschildering van de kas hersteld.
Verder voorzag men de windlade van een dekplaat, terwijl ook een nieuwe ‘vervoerstok’ met flexibele conducten werd aangebracht.
Bij de thans voltooide deelrestauratie is het loden ‘snijwerk’ hersteld en opnieuw met goudverf beschilderd.
De windlade is geheel opnieuw verlijmd, waarbij de plaat uit 1973 is verwijderd. De pulpeten en festonneringen zijn vernieuwd en alle in 1973 aangebrachte viledon is verwijderd. Ook de in 1973 aangebrachte ‘vervoerstok’ met flexibele conducten is vervangen door een historisch passender exemplaar.
De magazijnbalg is geheel gerestaureerd; de kanalen, conducten, klaviatuur en mechanieken zijn waar nodig hersteld waarbij de niet originele grenen wellen van het pedaalwellenbord zijn vervangen door eiken exemplaren. Ten slotte is het pijpwerk waar nodig hersteld en de intonatie (waar nodig) gecorrigeerd op basis van de bestaande toonhoogte en winddruk.
Namens de KKOR werden de werkzaamheden begeleid door Ton van Eck.

Bron: Gebr. Van Vulpen; J.J. van der Harst, ‘Het orgel in de R.K.Kerk te Schoonhoven’. Het Orgel, 70/1 (1974), 16, 18, 21; J. Jongepier(red.). Het Historische Orgel in Nederland 1769-1790. Amsterdam,1999, 279-280.