Orgelbouwnieuws: Akkrum, Doopsgezinde Kerk
Het ORGEL | Jaargang 101 | (2005) | Nummer 9Akkrum, Doopsgezinde Kerk [Orgelbouwnieuws uit de ORGELkrant 2005-09 september] |
In oktober vorig jaar voltooiden de medewerkers van Hendriksen & Reitsma Orgelbouw de restauratie van het Van Damorgel in de Doopsgezinde Kerk te Akkrum.
Het uit 1871 daterende instrument bleef in de loop der jaren niet ongewijzigd. De firma Bakker & Timmenga breidde in 1899 de omvang van het pedaalklavier en het bijbehorende walsbord uit van 20 tot 27 tonen.
Gedurende de daaropvolgende decennia vonden op een aantal momenten werkzaamheden plaats die niet exact omschreven zijn. Vast staat wel dat in deze periode de Quintprestant 3 van het Hoofdwerk werd vervangen door een Viola 8. Op het Bovenwerk maakte de Gemshoorn 2 plaats voor een Aeoline 8 en werd de voor een tongwerk gereserveerde sleep ingevuld met een doorslaande Vox Humana 8. Ook werden alle walsarmen vervangen.
In 1967 voerde W. Eppinga diverse werkzaamheden uit. Bij die gelegenheid werd de kast, die tot dat moment wit was, Pruisisch blauw geschilderd. Op het Hoofdwerk verving hij de Viola 8 door een nieuwe Quintprestant 3 en wijzigde hij de Cornet D in een Mixtuur D. Op het Bovenwerk maakte de Aeoline 8 plaats voor een Terts 1 3/5.
Tijdens de jongste restauratie is het orgel in technisch opzicht geheel gerestaureerd.
De naamlatten van de registerknoppen, die in 1967 waren overgeschilderd, zijn vrijgelegd en opgeslagen; de nieuwe exemplaren zijn naar voorbeeld van de originele vervaardigd. Verder werd de oorspronkelijke dispositie gereconstrueerd, met behoud van de Vox Humana 8.
Het overige niet originele pijpwerk is verwijderd. De nieuwe registers Quintprestant 3 en Gemshoorn 2 zijn uiteraard naar Van Dam-voorbeelden gemaakt.
Hoofdwerk (I, C-g3)
Bourdon 16
Prestant 8
Holpijp 8
Octaaf 4
Roerfluit 4
Quintprest. 3 (nieuw)
Octaaf 2
Cornet D III
Trompet B/D 8
Bovenwerk (II, C-g3)
Fluit dolce 8
Salicionaal 8
Viool de Gambe 8
Fluit travers 4
Gemshoorn 2 (nieuw)
Vox Humana 8
Pedaal (C-d1)
Aangehangen
Koppeling: Hoofdwerk-Bovenwerk.
Tremulant Bovenwerk,
Windlosser,
Afsluitingen voor Hoofdwerk enBovenwerk.
Winddruk: 61 mm wk.
Toonhoogte: a1 = 435 Hz.
Temperatuur:evenredig zwevend.
Bronnen:
Hendriksen & Reitsma;
Jan Jongepier;
Teus den Toom (red.), Het Historische Orgel inNederland 1865-1872, Amsterdam2004, 314-316