Werden Sweelincks klavierwerken op klavichord gespeeld?

Léon Berben

Werden Sweelincks klavierwerken op klavichord gespeeld? Het ORGEL 101 (2005), nr. 3, xx-xx [samenvatting]

Omdat de klavierwerken van Jan Pietersz. Sweelinck in de discant slechts een klavieromvang tot a2 nodig hebben, terwijl ze in de bas lagere noten verlangen dan het orgel bezat, ligt het voor de hand dat deze muziek gespeeld werd op het klavechord. Oudere hypotheses, namelijk dat de betreffende werken op het klavecimbel werden gespeeld, zijn minder logisch, omdat het klavecimbel ook tonen boven a2 bezat. De ‘klavechord-hypothese’ wordt ondersteund door het gegeven dat organisten in vroeger eeuwen het klavechord als studie-instrument gebruikten; ze speelden er door hun leraar of anderen geschreven voorbeeldstukken op om later in die zin op het orgel te kunnen improviseren. Een goed begrip van de grote ‘orgelwerken’ van componisten als Sweelinck begint daarom met het begrijpen van hun lespraktijk.