Colloquium: ‘Het orgel tussen gisteren en morgen’

Stefan Gruschka en Hans Fidom

Colloquium: ‘Het orgel tussen gisteren en morgen’ Het ORGEL 100 (2004), nr. 2, 32-38 [samenvatting]

Op 23-25 september 2003 vond rond Siegen (D) het colloquium ‘Die Orgel zwischen gestern und morgen’ plaats, onder leiding van Hermann J. Busch, de voorzitter van de organiserende Walckerstichting. Hij noemde het bijzonder moeilijk de gevolgen van de actuele situatie voor de toekomst in te schatten, aangezien veel van wat in de vele 20ste-eeuwse congressen over orgelkunst was gezegd of aan prognoses gedebiteerd nadien immers ook slechts van marginale betekenis of zelfs regelrecht oninteressant was gebleken te zijn. Andere lezingen, gehouden door onder anderen Paul Peeters (Zweden), Joost Langeveld (Nederland) en Martin Kares (Duitsland), gingen over de orgelcultuur van vandaag in het algemeen; over educatieve mogelijkheden om het orgel populairder te maken; over de processen in de orgelgeschiedenis die aan de huidige situatie hebben bijgedragen; over de huidige stand van zaken in de orgelbouw; en over perspectieven op de orgelmuziek van de 21ste eeuw. Daarin werd duidelijk dat op diverse plaatsen initiatieven ontstaan die de orgelcultuur een nieuw elan zouden kunnen geven.
Bijzondere aandacht trok de demonstratie van het orgel dat naar de ideeën van Peter Bares in de St.-Peterskirche in Keulen wordt gebouwd: het is gebaseerd op een neobarok concept, aangevuld met aliquoten, slagwerk en een ‘Koppelwerk’, waarvan de registers op elk manuaal kunnen worden gebruikt. Ook heeft het speelhulpen als een ‘Winddrossel’ (de organist kan daarmee de windhoeveelheid regelen) en een ‘Organumkoppel’ (waarmee onder meer clusters aan een enkele toets kunnen worden toegewezen). Helaas is de klankkwaliteit van de neobarokke registers te middelmatig om de veelbelovende theorie in de praktijk waar te maken.