Duitse koraalboeken uit de 19de eeuw

Jan R. Luth

Duitse koraalboeken uit de 19de eeuw Het ORGEL 99 (2003), nr. 4, 16-21 [samenvatting]

In de 18de en de 19de eeuw werd de Nederlandse kerkmuziek sterk beïnvloed door Duitse componisten en musici. Veel organisten kwamen uit Duitsland, en ook gingen musici als Johannes Gijsbertus Bastiaans en Johannes Albertus van Eijken naar Duitsland om er te studeren.
Duitse koraalboeken zijn dus ook voor de geschiedenis van de Nederlandse kerkmuziek belangrijk. In dit artikel komen er drie aan de orde: het zijn de boeken van Johann Adam Hiller uit 1793; van Johann Gottlob Werner uit 1815; en van Carl Ferdinand Becker (1847). Hiller vertegenwoordigde de traditionele stroming, Werner hoort bij de overgangsfase, gekenmerkt door de opvatting dat oriëntatie op de 16de en 17de eeuw waardevol iswas; Becker was één van de belangrijk verdedigers van deze stroming. Een voorbeeld zijn hun opvattingen over tussenspelen tussen de regels van een koraal: Hiller wilde niet dat ze gerelateerd zijn waren aan de inhoud van de tekst, Werner juist wel. De aarzeling bij Werner ten aanzien van tussenspelen leidde bij Becker tot een afwijzen ervan. 
De opvattingen van met name Becker zijn bepalend geworden voor de koraalboeken van Bastiaans en Van Eijken.