Elektronica en orgelkunst

Hans Fidom

Elektronica en orgelkunst Het ORGEL 97 (2001), nr. 1, 23-32 [samenvatting]

Elektronische instrumenten zijn uit de orgelwereld niet meer weg te denken. Een gesprek met betrokkenen John Terwal (organist), Willem Tanke (organist/componist) en Jan Veldkamp (orgelmaker).

John Terwal legt uit hoe hij zijn improvisatie-deel van Three of a kind, een stuk dat in oktober in première ging, voorbereidde. Het andere deel bestond uit elektronische muziek, gemaakt door Arno Peeters. Terwal zocht, zoals bij elke improvisatie, een modus en ontwierp vervolgens een schema. Bij Three of a kind bleek gaandeweg dat een te precies volgen van de tape de muzikale spanning aantastte. De toon a in het middendeel van Peeters’ werk leidde tot een langdurig opbouwen van een a-groot akkoord. Het slotdeel liet het meest ruimte tot improviseren zodat eerder gebruikt materiaal in herinnering kon worden gebracht.

Willem Tanke is enthousiast over zijn synthesizer Yamaha SY 99. Hij onderzoekt momenteel de vraag in hoeverre orgelklank en muziek uit luidsprekers samengaan. Het werk van Ton Bruynèl is zeer stimulerend, anderzijds speelt de indruk die de musiceerwijze van een Afrikaanse percussiegroep op hem maakt een rol: orgels zijn complex, synthesizers nog complexer.

Henk Hartlief voorzag het orgel in de Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming in Maurik van een Midi-out aansluiting. Nu kan de organist via de klavieren een synthesizer bedienen waarvan het geluid uit in het orgel geplaatste luidsprekers komt. Essentieel voor hem is dat orgels zowel als elektronica muzikaal overtuigend gebruikt kunnen worden. Hij wenst vertrouwen te hebben dat dat ook gebeurt en is nieuwsgierig naar nieuwe muziek.