Max Regers koraalvoorspelen

door Cor van Wageningen | Het ORGEL | Jaargang 95 | (1999) | Nummer 5

 

 

Cor van Wageningen Max Regers koraalvoorspelen
Het ORGEL 95 (1999), nr. 5, 5-13 [samenvatting]

Voor 1900 schreef Max Reger (1873-1916) slechts twee koraalvoorspelen: O Traurigkeit, o Herzeleid en Komm, süßer Tod. Na 1900 schreef hij nog drie collecties voorspelen: opus 67 (1900-1903), 79b (1901-1903), 135a (1914). In opus 67 en 79b is sprake van vijf verschillende vormtypen: er zijn voorspelen met een onversierde melodie, zonder voor- of naspel; voorspelen met onversierde melodie, met voor- en tussenspelen; voorspelen met een gecoloreerde koraalmelodie; voorspelen waarin het koraal uitgebreid is door volledige of gedeeltelijke herhaling van koraalregels; voorspelen met een canon in de tegenstemmen. In de koraalvoorspelen gaat de metamorfose en ontwikkeling van motieven beduidend minder ver dan in Regers grote werken. Het ritme is doorgaans complementair. In opus 135a zijn alle zelfstandige contrapuntische structuren als voorimitatie, tussenspelen en codaontwikkelingen verdwenen. Verwerking of verzelfstandiging van motieven komt niet voor. Opnieuw is het ritme complementair. Opvallend zijn de gedifferentieerde dynamiek en in technisch opzicht betrekkelijk lage moeilijkheidsgraad.In de voorspelen zijn invloeden herkenbaar van Bach (zoals de op de Cantionalsatz terug te voeren harmoniek in opus 135a), 19de-eeuwse componisten (cyclische en metamorfosetechnieken) en 17de-eeuwse componisten herkenbaar (echotechniek, wisseling van metriek etc.).