‘Lavdant evm in cordis et organo’. Het positief op De aanbidding van het Lam Gods van Hubert en Jan van Eyck

Vanwege de realistische weergave is het positief op het altaarretabel De aanbidding van het Lam Gods in de St. Baafskathedraal te Gent het oudste orgel in de Nederlanden waarvan we ons een nauwkeurig beeld kunnen vormen. Het in twee etages opgebouwde en van luiken voorziene retabel werd geschilderd door de broers Hubert en Jan van Eyck. Het kwam in 1432 gereed. Er zijn aanwijzingen dat het – op een van de luiken van de bovenzone – afgebeelde orgel nog uit de veertiende eeuw dateerde. Dit positief illustreert een fase in de eeuwenlange ontwikkeling van dit orgeltype, waaraan in het begin van de zestiende eeuw een einde kwam. Kenmerkend voor dergelijke positieven was de door de pijpopstelling gedicteerde asymmetrische vorm.
Sinds 2017 is het Nationaal Orgelmuseum te Elburg in het bezit van een reconstructie van het positief op Het Lam Gods. Dit werd gebouwd door Winold van der Putten en Ingrid Noack. Hieraan lag door Van der Putten, Wim S. Ros en Koos van de Linde uitgevoerd onderzoek ten grondslag. Namens het museum was Cees van der Poel bij de bouw ervan betrokken. In dit artikel wordt aandacht geschonken aan dit instrument in vergelijking met andere positieven en aan de reconstructie ervan.